Stel nou: we bouwen die berg

Iemand kreeg eens een idee: “Weet je wat? Laten we in Nederland een berg bouwen”. Waanzinnig? Ja. Zeer. Maar waanzin is een betrekkelijk begrip, ’t is maar net hoe je het bekijkt. Hoe je ’t wíl bekijken.

Door: Tim Strikers (SAB)

Stel nou dat we inzien dat Nederland er weliswaar prachtig gewassen, gestreken en aangeharkt bij ligt, maar dat we waar het ons leefmilieu betreft allesbehalve onze verantwoordelijkheid nemen. Dat slechts 3,8% van de energie die we in Nederland verbruiken hernieuwbaar en dus ‘schoon’ is. Dat we er in Nederland een levensstijl op na houden, waarvoor we bijna 24 keer het oppervlak van ons land als voedingsbodem nodig hebben. Stel, we zien tot onze schaamte in dat het ons tot nu toe aan daadkracht, wil en organisatievermogen ontbreekt om als maatschappij echt een slag duurzamer te worden. In plaats daarvan vechten we oeverloze discussies uit over de landschappelijke inpasbaarheid van drie windmolens. Waanzin? ’t Is maar net hoe je het bekijkt. Hoe je ’t wíl bekijken.

Stel: we durven dit naast het besef te plaatsen dat we de afgelopen jaren zo’n 7 miljoen vierkante meter kantoorruimte voor nop hebben gebouwd. Geen vraag naar. En dat we ons dan realiseren dat we daarmee voor een slordige 8,4 miljard euro teveel in nieuwbouwkantoren hebben geïnvesteerd. Nog zo’n leuke: we realiseren ons dat gemeenten en projectontwikkelaars samen ettelijke miljarden hebben gestoken in bouwgrond die nooit bebouwd zal worden. Geen vraag naar. Nee, ook niet zonder crisis, gewoon niet genoeg mensen om al die nieuwe woon- en werkgebieden te bevolken. Teveel plannen. Kapitaalvernietiging ter grootte van het BNP van een derde wereldland. Waanzin? ’t Is maar net hoe je het bekijkt. Hoe je ’t wíl bekijken.

Stel nou dat we tot het inzicht komen dat we in Nederland bakken met geld, tijd en energie spenderen aan het oplossen van de verkeerde problemen. Stel dat we inzien dat de problemen waar het echt om gaat, veel groter zijn dan we hebben willen inzien. Dat die problemen om radicale oplossingen vragen, oplossingen die je op het eerste gezicht misschien wel als waanzinnig zou kunnen bestempelen.

Stel dat we een van die oplossingen vinden door een nieuw landschap aan Nederland toe te voegen. Een productielandschap, geheel gericht op het produceren van grote hoeveelheden hernieuwbare energie, voedsel en drinkwater. Op een plek die nog voldoende vrij is van de talloze ruimteclaims die de bewegingsvrijheid belemmeren. Een gestapeld landschap, dat het begrip ‘meervoudig ruimtegebruik’ opnieuw uitvindt. Waarbij afval via nieuwe technieken gebruikt wordt als bouwmateriaal. Waarin hoogteverschil wordt benut voor energieopwekking en –opslag. Een landschap dat, hoewel volledig kunstmatig, organisch meegroeit met de werkelijke behoefte aan functies in dat landschap. Maar wel intelligent ontworpen, zodat maximaal rendement wordt gehaald uit alles dat in dat landschap een plek heeft.

Stel nou: we kunnen zo’n landschap bedenken en laten ontstaan. Stel, we kunnen dat zó doen, dat dat landschap op een acceptabele manier aan het bestaande Nederland kan worden aangehecht. Sterker: dat het een landschap wordt waar we graag verblijven, sporten en recreëren.

Stel nou: we noemen dat landschap onze berg. Waanzin? ’t Is maar net hoe je het bekijkt. Hoe je ’t wíl bekijken.